شمارهٔ ۱۱۵ - در مدح ابوالخلیل جعفر

تا عدیل دوست گشتم با طرب گشتم عدیل

بر جهان و جان بدیل آرم بدو نارم بدیل

گرچه باشم دور از او عشقش به من باشد رفیق

گرچه باشم فرد از او مهرش به من باشد عدیل

مهر آن مه بر دل من چون نشان آبله است

مهر دیگر نیکوان همچون نشان نقش نیل

در میان هر دو دل یک میل نبود راه بیش

در میان هر دو تن بوده است کم دریای نیل

زلف او گردان به رخ همچون حساب هندوی

کش به دست اندر ز عاج و ساج باشد تخت و میل

او به ماه و مشگ و نار و سیب با من هست زفت

من به ملک و مال و جان و دل نیم با وی بخیل

از رخ و زلفینش بر من سوسن و سنبل مباح

وز لب و دندانش بر من شکر و لؤلؤ سبیل

بر کران سوسن او حلقه‌های غالیه

در میان شکر او چشمه‌های سلسبیل

از روان من سبیل داغ دوری گشت دور

تا به شادی یافتم بر سلسبیل او سبیل

روی پر غنجا و غنج و چشم پر تیر خدنگ

آن به نیکوئی منقش این به جادوئی کحیل

موی او تاری و تیره چون روان اهرمن

روی او تابان و رخشان همچو جان جبرئیل

گر چنو بنگاشتی آزر نگاری داشتی

طاعت آزر بسان طاعت ایزد خلیل

زهر پا شد غمزه او مشک ساید زلف او

چون به رزم و بزم و کین و مهر خسرو بوالخلیل

هم قلیل و هم کثیر است او بسان نوبهار

فضلهای او کثیر و سالهای او قلیل

چه نگری سالش کمالش بین کزو عاجز شوند

شهریاران جمال و پادشاهان جمیل

از فصیل باره نازیدند شاهان دگر

تا شد از سلطان بریده اصل میران اصیل

میر سلطان را ز شهرش بر ز خیل خویشتن

باز گردانید خشنود از عطایای جزیل

آنکه سیم خام و زر پخته داند فضل کرد

آهن پاره نداند کردن و روئین فضیل

با سپاه و خیل سلطان آنچنان گستاخ گشت

راست گوئی کرد سالی بیست با سلطان رحیل

همت و دستش طویل آمد به رادی و هنر

عمر و ملکش باد همچون همت و دستش طویل

گر زمین نارد نبات و ور نبارد آسمان

رزق مردم را کف کافی او باشد کفیل

پیش حلم او زمین همچون هوا باشد لطیف

پیش طبع او هوا همچون زمین باشد ثقیل

مردمیش از قطره باران بیش و از نجم سما

جودش از برگ درختان بیش و از ریک مسیل

جان یارانش نباشد فارغ از رود و سرود

جان و خصمانش نباشد فارغ از ویل و عویل

رای او یار جلال و روی او جفت جمال

نطقهای او صواب و رسمهای او جمیل

ای نهنگ روز جنگ و پیل روز نام و ننگ

ای به مردی رسته از کام نهنگ و موج نیل

هر که زور و در کشیدی رنجها خواهد کشید

با غم و انده شود یار و شود خوار و ذلیل

چون منوچهری به چهر چون فریدونی به فر

عالمی همچون علی و عاقلی همچون عقیل

هر حدیث فضلهای مردمان قیلست و قال

فضل تو هرکس همی بیند نه قالست و نه قیل

آنکه میری چون تو دارد می‌نخواهد شد فقیر

آنکه شاهی چون تو دارد می‌نخواهد شد ذلیل

دوست شادان از تو همچون بیدل از دیدار دوست

خصم نالان از تو همچون عاشق از هجر خلیل

دوستان را دل بخندد چون کند کلکت صریر

دشمنان را جان بکاهد چون کند اسبت صهیل

باد گنج و تیغ تو بر دوستان و دشمنان

این یکی دائم سبیل و آن یکی دائم سلیل

از جلالت بنده تخت تو میران جلال

از نبالت خادم خوان تو شاهان نبیل

خشک باشد با عنانت دجله و نیل و فرات

سست باشد با سنانت اژدها و شیر و پیل

تا علیل و کیل دارد عاشقان را جان و پشت

آرزوی زلف کیل و بویه چشم علیل

باد جان دشمنان تو علیل از داغ و غم

باد پشت حاسدان تو ز بار درد کیل

دشمنانت را خلیده دل به خار درد و غم

بر تو فرخ روزگار دولت و روز خلیل