قصیدهٔ شمارهٔ ۱۹۱ - در صفت بزم و مدح ملک اعظم عماد الدین فیروزشاه و دستور بزرگ

حبذا بزمی کزو هردم دگرگون زیوری

آسمان بر عالمی بندد زمین بر کشوری

کشوری و عالمی را هم زمین هم آسمان

از چنین بزمی تواند داد هردم زیوری

مجلس کو دعوی فردوس را باطل کند

گر میان هر دو بنشانند عادل داوری

با هوای سقف او رونق نبیند نافه‌ای

با زمین صحن او قیمت نیابد عنبری

در خیال نقش بت‌رویان او واله شوند

گر ز دور هر گریبان سر برآرد آزری

جنتست آن عرصه گر بی‌وعده یابی جنتی

کوثرست آن باده گر مستی فزاید کوثری

ساغرش پر بادهٔ رنگین چنان آید به چشم

کز میان آب روشن برفروزی آذری

آتش سیال دیدستی در آب منجمد

گر ندیدستی بخواه از ساقیانش ساغری

هست مصر جامع هستی از آن خارج نیافت

روزگار از عرصهٔ او یک عرض را جوهری

آسمان دیگر است از روی رتبت گوییا

واندرو هر ساکنی قایم مقام اختری

آفتاب و ماه او پیروزشاه و صاحبند

شه سلیمان عنصری دستور آصف گوهری

دیر مان ای حضرتی کز سعی بنای سپهر

خاک را حاصل نخواهد گشت مثلث دیگری

تا چه عالی حضرتی کاین آفتاب خسروی

هر زمان از سدهٔ قصر تو سازد خاوری

آفتابی گر بخواهد برگشاید نور اوی

جاودان از نیم‌روز اندر شب گیتی دری

گر کواکب را مسلم گشتی این عالی سپهر

هریکی بودندی اندر فوج دیگر چاکری

جرم کیوان آن معمر هندوی باریک‌بین

پاسبان تو نشاندی هر شبی بر منظری

مشتری اندر ادای خطبهٔ این خسروی

معتکف بنشسته بودی روز و شب بر منبری

والی عقرب ز بهر منع و رد حادثات

بر درش بودی به هر دستی کشیده خنجری

زهره اندر روزهای عیش و خلوتهای شب

بسته بودی خویشتن بر دامن خنیاگری

تیر مستوفی به دیوان در چو شاگردان او

می‌بریدی کاغذی یا می‌شکستی دفتری

ای خداوندی که تا بیخ صنایع شاخ زد

شاخ هستی را ندادند از تو کاملتر بری

آسمان قدری که صاحب افسر گردون نیافت

ملک آب و خاک را همچون تو صاحب افسری

چون لب ساغر بخندد هر ندیمت صاحبی

چون سر خنجر بگرید هر غلامت قیصری

جام و خنجر چون تو یک صاحب قران هرگز ندید

بزم را سائل نوازی رزم را کین‌آوری

بوستان ملک را چه از شبیخون خزان

تا چو چشم بخت تو بیدار دارد عبهری

گر شود پاس تو در ملک طبیعت محتسب

آسمان انگشت ننهد تا ابد بر منکری

ور نشاندی نائبی بر چارسوی آسمان

زهره هرگز درنیاید نیز جز با چادری

ابر می‌بارید روزی پیش دستت بی‌خبر

برق می‌خندید و می‌گفت اینت عاقل مهتری

ابر اگر از فتحباب دستت آبستن شود

قطرهٔ باران کند از هر حشیشی عرعری

معن و حاتم گر بدیدندی دل و دست ترا

هریکی بر بخل آن دیگر نوشتی محضری

در چنان دوران که عمری در سه کشور بلکه بیش

ز ایمنی زادن سترون شد چو گردون مادری

بالش عالیت سد فتنه شد ورنه کجا

پهلویی در ایمنی هرگز نسودی بستری

دختران روزگارند این حوادث وین بتر

کو چو زاید دختری دخترش زاید دختری

روز هیجا کز خروش و گرد جیشت سایه را

تا سوار خویش را یابد بباید رهبری

از پس گرد سپه برق سنان آبدار

همچنان باشد که اندر پردهٔ شب اخگری

آسمان ابریق شریان را گشاید نایژه

تا بشوید روزگار از گرد هیجا خنجری

هر کمان ابری بود بارنده پیکان ژاله‌وار

هر سنان برقی شود هر بارگیری صرصری

چون بجنبانی عنان صرصر که پیکرت

بانگ شب خوش باد جان برخیزد از هر پیکری

لشکری را هیزم دوزخ کنی در ساعتی

ای تو تنها هم پناه لشکر و هم لشکری

اژدهای رمح تو خلقی به یک دم درکشد

وانگهی فربه نگردد اینت معجز لاغری

عقل با رمح تو فتوی می‌دهد اکنون که چوب

شاید ار ثعبان شود بی‌معجز پیغمبری

خنجرت سبابهٔ پیغمبرست از خاصیت

زان به هر ایما چو مه از هم بدرد مغفری

با چنین اعجاز کاندر خنجر تو تعبیه است

بر سر خصم لعین چه مغفری چه معجری

بر زبان خنجرت روزی به طنازی برفت

کاسمان چون من نیارد هیچ نصرت پروری

گفت نصرت نی مرا بازوی شه می‌پرورد

لاجرم هر ذوالفقاری را بباید حیدری

خسروا من بنده را در مدت این هفت ماه

گر میسر گشتی اندر هفت کشور یاوری

تا مرا از لجهٔ دریای حرمان دوست‌وار

فی‌المثل بر تخته‌ای بردی کشان یا معبری

هستمی از بس که سر بر آستانت سودمی

چون دگر ابنای جنس خویش اکنون سروری

لیکن از بس قصد این ناقص عنایت روزگار

مانده‌ام در قعر دریای عنا چون لنگری

روزگار این جنس با من بس که دارد قصدها

آن چنان بی‌رحمتی نامهربانی کافری

هم توانستی گرم شاکر ترک زین داشتی

تا نبودی چون منش باری شکایت گستری

تا صبا از سر جهان را هر بهاری بی‌دریغ

در کنار دایهٔ گردون نهد چون دلبری

بی‌دریغت باد ملک اندر کنار خسروی

تا نیاید گردش ایام را پیدا سری

خصم چون پرگار سرگردان و رای صایبت

استوای کارهای ملک را چون مسطری

آسمان ملک را دایم تو بادی آفتاب

از سعود آسمان گردت مجاور معشری